Σάββατο 24 Νοεμβρίου 2012

Από την αυτοδιαχείριση της παραγωγής στη γενικευμένη αυτοκυβέρνηση της κοινωνίας


Κείμενο της Πρωτοβουλίας αλληλεγγύης της ΒΙΟ.ΜΕΤ. στη Μυτιλήνη
που μοιράζεται για το διήμερο αλληλεγγύης στη Βιο.Μετ.


Αυτοδιαχείριση, αυτοοργάνωση, αυτοδιέυθυνση, αυτοκυβέρνηση, λέξεις κενές, λέξεις δίχως περιεχόμενο για την κοινωνία του καναπέ, για την κοινωνία μας. Δεν μπορούν όμως να αφαιρεθούν από το λεξιλόγιο της καθημερινής ζωής όσο υπάρχουν αντίστοιχες κοινωνικές σχέσεις.

Τι είναι όμως αυτοδιαχείριση;  ή τουλάχιστον πως την αντιλαμβανόμαστε  εμείς; Μια διαδικασία όπου τα υποκείμενα ενός εργασιακού-κονωνικού χώρου διαρρηγνύουν τις κεφαλαιοκρατικές κοινωνικές σχέσεις (μισθωτή εργασία, σχέση αφεντικού-δούλου, κ.λ.π.) και επιχειρούν να διαχειριστούν τις κοινωνικές σχέσεις ( παραγωγής) που τις περιβάλουν. Κάποια θεμελιώδη χαρακτηριστικά της δομής μιας αυτοδιαχειριζόμενης μονάδας, αποτελούν η ρήξη με το υπάρχον μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, το οποίο δημιουργεί ανισότητες αλλά και η επιθυμία για προσφορά στην κοινωνία, δίχως την ιδιοτελή προσμονή κέρδους.

Γενικότερα, μια αυτοδιαχειριζόμενη μονάδα πρέπει να εισάγει ένα μοντέλο παραγωγής βασισμένο στις ανάγκες της κοινωνίας. Ένα μοντέλο που δεν συμμερίζεται την καταναλωτική αντίληψη των κεφαλαιοκρατικών κοινωνικών σχέσεων (οι οποίες καταστρέφουν «ορθολογικά» το περιβάλλον της γης), ένα μοντέλο που δεν βρίσκεται σύμφωνο με την έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας γιατί «όλα ανήκουν σε όλους». Ένα μοντέλο, τέλος, που σπα την πολιτική αλλοτρίωση της σημερινής οργάνωσης των κοινωνικών σχέσεων και διασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή όλων στις νέες κοινωνικές σχέσεις που προβάλλει.

            Τα συγκεκριμένα εγχειρήματα έχουν το «καθήκον» να παραμένουν ανοιχτά και προσβάσιμα σε όλη την κοινωνία, καθώς αποτελούν τους εκπροσώπους μιας διαφορετικής λογικής απέναντι στη σημερινή οικονομική πρακτική. Οι πολιτικές και πολιτισμικές δράσεις τους, επιπροσθέτως, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι τους καθώς καλλιεργούν στο πεδίο της κοινωνίας τη διαφορετική αντίληψη που επιθυμούν αλλάζοντας παραδειγματικά τις κοινωνικές σχέσεις, οχυρώνοντας τα με αυτόν τον τρόπο απέναντι στο κράτος και το κεφάλαιο. Τελειώνοντας η αυτοδιαχειριστική λογική πρέπει να αποτελεί δημόσιο-πολιτικό πρόταγμα και όχι να μένει στα στενά όρια του εγχειρήματος, έτσι ώστε να είναι οικειοποιήσιμο από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

            Η προοπτική των αυτοδιαχειριζόμενων εργοστασίων, μας παραπέμπει σε μια διαφορετική επαναστατική αντίληψη για την αλλαγή του κόσμου. Μια αντίληψη που δεν προβαίνει σε στημένα ραντεβού με την ιστορία, μήτε προβάλλει αντικειμενικές συνθήκες στον τρόπο εξέλιξης των κοινωνιών. Αλλά μιας αντίληψης που παραπέμπει τη δράση στο εδώ και το τώρα, μια αντίληψη που πραγματώνει το μέλλον σε χρόνο ενεστώτα. Την αντίληψη της προεικονιστικής πολιτικής.

Η αυτοοργάνωση όμως δε μπορεί να είναι αποκλειστικό στοιχείο των παραγωγικών χωρών, αλλά με ορμητήριο αυτούς τους χώρους μπορεί να διαχυθεί σε ολόκληρη την κοινωνία ως ένα άλλο πρότυπο δομής.

Υπάρχουν όμως, και πολλά παραδείγματα  συνεταιριστικών-συνεργατικών εγχειρημάτων τα οποία λειτουργούν με κάποιες από τις αρχές της αυτοδιαχείρισης  [π.χ.  λειτουργία με συνέλευση, ισότητα στο κεφάλαιο που κατατέθηκε για την λειτουργία του χώρου, ενδιαφέρον για την παραγωγή προϊόντων με σεβασμό προς το περιβάλλον κ.α.]. Αυτές οι μορφές αυτοδιαχείρισης που  παραμένουν στα προαναφερθέντα αυστηρά όρια αλλά δεν προχωρούν σε καμία άσκηση κριτικής  και σε ρήξη με την υπάρχουσα παραγωγική δομή  και το μοντέλο οργάνωσης που την επιτάσσει και την διαμορφώνει, δεν τις δεχόμαστε ως μορφές επαναστατικής αυτοδιαχείρισης, αλλά ως τέτοιες που παραμένουν όμοιες με πριν,  ακόμα και όταν αποκλείεται η έννοια του αφεντικού. Ακολουθούν τις υπάρχουσες καπιταλιστικές έννοιες του κέρδους, εκμεταλλευόμενοι  τους καταναλωτές έναντι των δικών τους απολαβών , της εργασιακής ανισότητας στο παραγωγικό χώρο προς τον μισθό και την λήψη των αποφάσεων, την ανταγωνιστικότητα απέναντι σε άλλες εταιρίες  στον στίβο της αγοράς. Συνοπτικά, ενώ αυτές οι μορφές χρησιμοποιούν αυτοδιαχεριζόμενες δομές ενσωματώνονται πλήρως στις κεφαλαιοκρατικές κοινωνικές σχέσεις, φθάνοντας στο σημείο να τις αναπαράγουν.

Και τώρα έρχεται το σημείο για το οποίο μπήκαμε στη διαδικασία να εκφραστούμε πολιτικά και να σταθούμε αλληλέγγυοι στο κίνημα αυτοδιαχείρισης που προσπαθεί να οργανωθεί στον ελλαδικό χώρο. Είναι το σημείο αυτό που θα προσπαθήσουμε με τις λιγοστές μας γνώσεις, να χαρτογραφήσουμε αυτό που αποκαλούμε αυτοδιαχείριση με επαναστατική προοπτική, καθώς μας δίνεται μια τεράστια ευκαιρία βιώνοντας και αλληλεπιδρώντας σε αυτήν την κοινωνική, πολιτική και οικονομική κρίση να δημιουργήσουμε ρήγματα πάνω στο καθεστώς, ρήγματα που παύουν να αναπαράγουν ρατσιστικές αντιμετωπίσεις, άτυπες ιεραρχίες, σεξισμό, ενώ ταυτόχρονα δομούν σχέσεις αλληλεγγύης ανάμεσα στα μέλη της κοινωνίας.

Εν κατακλείδι, τασσόμαστε αλληλέγγυοι στον αγώνα της ΒΙΟ. ΜΕΤ γιατί επιδιώκουν την διαχείριση του εργοστασίου τους χωρίς την καθοδήγηση των αφεντικών και δημιουργούν ευνοϊκότερες για την λειτουργία τους οριζόντιες, διαφανείς δομές, με την καθιέρωση της αμεσοδημοκρατικής γενικής συνέλευσης που όλοι έχουν λόγο για το πως λειτουργεί το εργοστάσιο. Προχωρώντας ακόμα παραπέρα θέτουν ένα απώτερο σκοπό στον αγώνα τους που είναι η γενίκευση του κινήματος και το πέρασμα του σε όλη την κοινωνία και τη δημιουργία μια νέας παραγωγικής διαδικασίας που θα επικεντρώνεται στις ανάγκες του ανθρώπου και όχι στις ανάγκες του κεφαλαίου.

 Πρωτοβουλία αλληλεγγύης της ΒΙΟ.ΜΕΤ. στη Μυτιλήνη